Ondernemen en managen

De systematische uitwerking van de idee van management en niet te vergeten van ondernemen begint pas echt in de 18e eeuw. Al hebben we daarvoor uiteraard altijd al aan management en ondernemerschap gedaan. We hoeven maar te kijken naar de geschiedenis van de middeleeuwse gilden of die van het oorlogsbedrijf door de eeuwen heen, en die van de religieuze organisatie in de loop der tijden. 

Die Tafelrunde König Friedrich II
Adolph von Menzel (1850) - Park Sanssoucis, Potsdam

Vanaf eind 18e eeuw heeft zich diep in onze westerse genen een eenzijdige duidingsdrieslag genesteld betreffende management. Ze gaat gelijk op met de opkomst van het materiēle levensgevoel en van de economische mens.

Management wordt bedrijfsmanagement. Een bedrijf wordt een groot of klein samenwerkingsverband dat zich met economische zaken bezighoudt. En: economische zaken zijn de belangrijkste zaken die er zijn, zaken in verband met de profitabele productie van materieel bruikbare goederen en het verlenen van diensten die met de bevordering van die productie te maken hebben.

Dat is in ieder geval vanaf de 2e helft van de 20e eeuw weer duidelijk gaan verschuiven. Er zijn naast het striktere economische gebied meerdere velden gaan groeien waarop we meer doordacht en met effectiviteitsbejag zijn gaan ondernemen en managen. Nieuwere velden zijn het overheidsbedrijf, de agrarische sector en de visserij, en de werelden van financiēn, onderwijs en zorg. Daarna komen cultuur, wetenschap, en sociale media aan de beurt. 

Alles managen pakt niet altijd goed uit

Op gegeven moment managen we alles. Ook het kerkelijke en religieuze verband. Maar we blijven dat doen alsof al die verschillende velden afgeleide economische velden zijn op basis van wetmatigheden die we voor het economische hebben ontwikkeld, organisatorisch, financieel, sociaal, technisch en communicatief.

Het heeft niet allemaal altijd goed uitgepakt. Er is in de loop van de tijd veel mis gegaan, beleidsmatig en moreel. Planeetcrisis en allerlei ernstige criminaliteit zoals in de hightech tonen dit momenteel aan. 

We zijn anno 2022 toe aan fundamentele herbezinning en herschikking. Gelukkig hebben we met onze vele opgedane ervaringen en verrichte studies ook het nodige in huis gehaald en gekregen waar we mee aan de slag kunnen om hier wat aan te doen. Maar bovenal moeten we de verschillende velden in hun eigen waarden en strekking leren zien en daar een verantwoorde verscheidenheid aan uitgangspunten en handelwijzen op leren afstemmen.